Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Τετάρτη, 13 Οκτωβρίου 2021 21:50

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ Ένας συνθέτης, ένα έργο… ένας ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Γράφτηκε από Αλεξάνδρα Τσιλιμπάρη
Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(1 Ψήφος)

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ

Ένας συνθέτης, ένα έργο… ένας ΑΝΘΡΩΠΟΣ

 

 

 

 

 

 

 

Γράφει

η Αλεξάνδρα Τσιλιμπάρη,

Συγγραφέας- Ηθοποιός

Όταν κλήθηκα από την αρχισυντάκτρια της εφημερίδας «Αττικές Σελίδες ΔΥΤΙΚΑ» να γράψω για τη ζωή και το έργο του Μίκη Θεοδωράκη, έμεινα ενεή. Τι να πρωτογράψω γι’ αυτόν τον μεγάλο καλλιτέχνη, με την αστείρευτη φαντασία, τη γνώση της μουσικής, την αγάπη του σε όλο τον κόσμο, την εξυπνάδα του, την ιδιαίτερη προσωπικότητά του αλλά και τις ιδιορρυθμίες του ως άνθρωπος; Μα είναι δυνατόν να χωρέσει σε λίγες γραμμές αυτή η τεράστια προσωπικότητα; Όμως αποφάσισα να το ρισκάρω για να περπατήσω λίγο στα μουσικά και κοινωνικά μονοπάτια του Μίκη και… οψόμεθα.


Ο Μίκης Θεοδωράκης, κρητικός στην καταγωγή, γεννήθηκε στις 29 Ιουλίου 1925 στη Χίο. Από μικρός είχε πάθος με την μουσική και έγραψε τις πρώτες του συνθέσεις όταν ήταν δεκατριών ετών. Ως παιδί, βρέθηκε σε πολλές πόλεις της ελληνικής επαρχίας, Ιωάννινα, Κεφαλονιά, Μυτιλήνη, Πύργο, Πάτρα, αλλά κυρίως Τρίπολη, όπου στα 17 του χρόνια δίνει την πρώτη του συναυλία με το έργο του «Κασσιανή». Στη συνέχεια παίρνει μέρος στην αντίσταση εναντίον των κατακτητών. Το 1943 συλλαμβάνεται από τους Ιταλούς και βασανίζεται. Καταφέρνει να διαφύγει στην Αθήνα όπου οργανώνεται στο ΕΑΜ και αγωνίζεται εναντίον των Γερμανών. Για ένα διάστημα έζησε παράνομος στην Αθήνα συνεχίζοντας την επαναστατική του δράση. Όμως, συλλαμβάνεται και πάλι και στέλνεται εξορία στο «στρατόπεδο θανάτου», στη Μακρόνησο.
Το 1950 σπουδάζει στο Ωδείο Αθηνών και αργότερα αποφοιτά με δίπλωμα στην αρμονία, αντίστιξη και φούγκα. Ο αγώνας που έδινε με τη μουσική του για την εδραίωση της ειρήνης στη χώρα του, είχε αργότερα έκδηλα αποτελέσματα. Η σύνθεση έργων συμφωνικής μουσικής, μουσικής για μπαλέτο και δωματίου, έκανε γνωστά στον κόσμο όλα αυτά τα αριστουργήματα και αγαπήθηκαν από πολλούς που δεν τα γνώριζαν. Ιδρύει την «Μικρή Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών» δίνοντας πολλές συναυλίες σε όλη την Ελλάδα. Ο άνθρωπος για τον Μίκη είχε τη μεγαλύτερη σημασία, κι αυτό βλέπουμε στα λόγια του, «…η ζωή μου θα μοιραστεί ανάμεσα στη μουσική και στον αγώνα για τον άνθρωπο», είχε πει προβλέποντας αυτό που πραγματικά έγινε.
Το 1953 παντρεύτηκε τη γιατρό Μυρτώ Αλτίνογλου και μαζί απέκτησαν δύο παιδιά, τον Γιώργο και τη Μαργαρίτα. Συνεχίζει να σπουδάζει στο Conservatoire στο Παρίσι και την περίοδο 1954 – 1960, συνθέτει μουσική για το μπαλέτο της Ludmila Tcherina, το Coven Garden, Stuttgart Ballet, αλλά και μουσική για τον κινηματογράφο. Το 1957 του απονέμεται το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ της Μόσχας από τον Schostakovict για το έργο του Suite No 1 για πιάνο και ορχήστρα.
Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα. Αρχίζει να στρέφεται προς το λαϊκό τραγούδι ως γνήσιος Έλληνας. Μελοποιεί τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου και στη συνέχεια συνθέτει πολλά τραγούδια που αγαπήθηκαν ιδιαίτερα από τον κόσμο.
Θα ήθελα να αναφέρω κάποια λόγια της Μελίνας Μερκούρη για τον Μίκη. «…μελετάει τα πάντα με ένα ύφος δυσπιστίας. Είναι πιο φιλόδοξος ακόμη κι από εμένα. Νομίζω, όμως, πως εγώ γνωρίζω τα όριά μου. Ο Μίκης έχει εμμονές. Όταν διευθύνει πέντε μπουζούκια κάνει σαν να διευθύνει ολόκληρη την Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης. Ο Θεοδωράκης , είναι ένας από τους πιο σπουδαίους συνθέτες της Ελλάδας.»
Στενός φίλος του στην Ελλάδα, είναι ο Μάνος Χατζηδάκης όπου μαζί δημιουργούν αριστουργήματα, αποτελώντας δύο προχωρημένες οντότητες που είναι υπεύθυνοι για την εξέλιξη και την αναγέννηση της Ελληνικής Μουσικής. Ο Μίκης οδήγησε την πατρίδα του σε μια πολιτιστική επανάσταση που ο απόηχός της υπάρχει μέχρι και σήμερα και θα συνεχίσει να υπάρχει ως βάση για νέες δημιουργίες τα επόμενα χρόνια.
Συνθέτει ακατάπαυστα χρησιμοποιώντας τα ωραιότερα κείμενα της ελληνικής λογοτεχνίας του 19ου και 20ού αιώνα. Ολοκλήρωσε τη σύνθεση του «Canto General» που μαζί με τον «Ζορμπά» και το «Άξιον Εστί» τον έκαναν παγκοσμίως γνωστό συνθέτη.
Στους τόπους των δοκιμασιών ο Θεοδωράκης συνειδητοποίησε και την εθνική διάσταση της αποστολής του ως μουσικού δημιουργού. Είχε πει, «…Είμαστε ένας λαός με πλήρη επάρκεια πνευματικής παράδοσης και με δυνατότητες δημιουργικής συνέχισης, χωρίς να έχουμε ανάγκη να προσφύγουμε σε ξένες πατερίτσες… Κάθε μου πράξη, κάθε πρωτοβουλία ξεκινά από μια ανοδική αφετηρία. Πώς θα ωφελήσω τον ελληνικό λαό, πώς θα υπηρετήσω καλύτερα την πατρίδα μου. Δεν πιστεύω στις κάθε λογής σκοπιμότητες πολιτικές, κομματικές, συντεχνιακές, φιλικές, οικογενειακές. Με ενδιαφέρει, κάθε φορά το Όλον, το Σύνολο, το Έθνος, ο Λαός, ο Άνθρωπος. Είμαι απόλυτος."


Αρνήθηκε έμπρακτα τις ετικέτες της κομματικής νομιμοφροσύνης. Αυτό διακρίνεται στα λόγια του, «…η ποίηση υπήρξε καταφύγιο και απόδρασή μου από τους φορτισμένους καιρούς. Καιρούς δύσκολους και σύνθετους, που πολλές φορές έκρυβαν και ψευδαισθήσεις… Δεν είμαι κομμουνιστής ούτε σοσιαλδημοκράτης ούτε κάτι άλλο. Είμαι ένας ελεύθερος άνθρωπος».


Το 1976 ιδρύει το Κίνημα «Πολιτισμός της Ειρήνης» και δίνει διαλέξεις και συναυλίες σ΄ όλη την Ελλάδα. Το 1983 του απονέμεται το βραβείο Λένιν για την Ειρήνη. Επίσης το 1986 (μετά την καταστροφή στο Τσερνομπίλ) πραγματοποιεί μεγάλη περιοδεία με συναυλίες σ΄ όλη την Ευρώπη κατά της ατομικής ενέργειας.
Έγραψε όλα τα είδη της μουσικής: όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, ορατόρια, μπαλέτα, χορωδιακή εκκλησιαστική μουσική, μουσική για αρχαίο δράμα, για θέατρο, για κινηματογράφο, έντεχνο λαϊκό τραγούδι, μετασυμφωνικά έργα.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ταλαιπωρήθηκε από μια σειρά ασθενειών που ωστόσο δεν εξάντλησαν το πνεύμα του μεγάλου συνθέτη.
Πάντα «πολιτικός», συνέδεσε την πολιτική πράξη με την υπέρβαση και τον αγώνα. Ο ίδιος αυτοχαρακτηρίστηκε, «…μόνος, ανένταχτος, ανεξάρτητος, αυτοστρατευμένος».
Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν, ταγμένος στην εθνική αξιοπρέπεια, την ανθρωπιά και την ομοψυχία, δεν έπαψε ποτέ να είναι ένας βαθύς, πολυσχιδής δημιουργός, κι ένας καλλιτέχνης που επέμενε ως το τέλος να βλέπει τον κόσμο με τον ρομαντισμό και την εμπιστοσύνη μιας αιώνιας, ακατάλυτης νιότης.

Πηγή: Guy Wagner (Στοιχεία από τη ζωή του Μίκη Θεοδωράκη)

 

Σχετικά Άρθρα